RAMAPHOSA O HALEFISA AMERIKA
… E TŠOSA HO HULA LITHUSO
La 13 Phuptjane 2023
Paramente ea Amerika e ngolletse moemeli oa Amerika Afrika Boroa, Katherine Tai lengolo e re e tšoenyehile ke boitšoaro ba Afrika Boroa e tšehetsang Russia ntoeng ea Ukraine.
Lengolo le re leha Letlole la Amerika la Lithuso – African Growth and Opportunity Act (AGOA) e le mokokotlo oa moruo ho matlafatsa linaha tsa Afrika e ka boroa bakeng sa ho tebisa metso ea khoebo le setsoalle le linaha tseo, empa ho na le se lokelang ho etsoa khahlanong le boitšoaro ba Afrika Boroa.
Paramente e hlalosa hore AGOA e tlo felloa ke nako ka selemo sa 2025 ‘me selemong sena, Ntlo ea Boemeli ba Amerika Afrika Boroa e rerile ho tšoara ‘moka oa AGOA oa lihlooho tsa linaha Afrika Boroa moo batsamaisi ba AGOA ba tlo hlahloba hore na ke linaha life tse tlo nchafaletsoa monyetla ona oa khoebo.
Paramente ea Amerika e totobatsa lengolong e sa khanane hore e khahlanong le ho tšoaroa hoa ‘moka oa AGOA oa linaha mobung oa Afrika Boroa kaha naha ena e itse e ema terateng e sa nyatse Russia ka ho hlasela Ukraine.
“‘Muso oa Afrika Boroa o re o nkile khato ea ho ema terateng ha Russia e hlasela Ukraine ka thoko ho molao. Taba e re makatsang ke hore Afrika Boroa e matlafalitse likamano tsa eona tsa sesole le Russia ho tloha ngoahola.
“Hona ngoahola ho ea mafelong, sekepe sa Russia leha se otluoe ka likotlo-qobello ke Amerika se ile sa emisa boema-kepe bo boholo ba Afrika Boroa. Re fumane ka mehloli ea rona hore Afrika Boroa e laeshile libetsa sekepeng seo ho hlomella Russia libetsa tseo e ka ‘nang eaba li sebelisitsoe khahlanong le Ukraine.” Lengolo le itsalo.
Paramente ea Amerika e boela e supa ngongoreho hore ka Hlakola hape Afrika Boroa e boetse ea tsoela-pele ho tšoara koetliso ea sesole ka kopanelo le sesole sa Russia hammoho le sa China.
“Hona mona, Afrika Boroa e lumelletse sefofane sa Russia se otluoeng ka likotlo-qobello ho tsorama naheng eno, boema-fofaneng ba sesole. Ka holimo ho tsohle, Afrika Boroa ka Phato e mathuleng a ho tšoara seboka sa linaha se bitsoang BRICS (e leng setlamo sa linaha tsa Brazil, Russia, India, China, le South Africa) moo Afrika Boroa e batlang ho matlafatsa setsoalle sa eona le Russia le China.
“Afrika Boroa e ntse e lokisetsa tau-tona ea Russia, Vladimir Putin ho tla kopanong eo e sa natse hore Lekhotla la Machaba la Botlokotsebe (International Criminal Court– ICC) le ntšitse samane hore Putin a tšoaroe hohle moo a ka bonoang.
“Re ngongorehile haholo haeba AGOA e tla tšoarela seboka sa eona Afrika Boroa. Hona ho tla hloma eka re lumella Afrika Boroa hore e tsoele-pele ho tšehetsa tlhaselo ea Russia ho Ukraine ekasitana le ho roba molaoa oa machaba oa Amerika.
“Ho feta mona, liketso tsa Afrika Boroa li re tlisa tabeng ea ho sheba hore na naha eo e sa lokela hore re e fe lithuso tsa AGOA kapa che. Molao oa Amerika o hlakile hore linaha tseo re li fang lithuso li tlameha ho se bontše nyeliso ea leano la Amerika la tšireletso ea lehae kapa litaba-tabelo tsa Amerika machabeng.” Lengolo le tšetleha mabaka joalo.
Paramente e re e ea utloisisa hore phano ea lithuso tsa AGOA ha e-s’o hlahlojoe le ho abeloa linaha tse ikobelang lipehelo tsa phano ea lithuso kaha seboka se lokela ho tšoaroa ho sheba hore na ke linaha life tse tla nchafaletsoa lithuso.
“Re ipotsa hore na naha e tsietsing ea ho huleloa lithuso (Afrika Boroa) e ka fuoa monyetla oa ho tšoara seboka sa AGOA sa 2023 joang? Lingongoreho tsa rona li ntse li tšoana le Ma Afrika Boroa a mang kaha a bile ba bua khahlanong le sena ekasitana le maemo a ntseng a nyehla naheng eo.
“Ka mabaka ao re a tšetlehileng, re kopa ho shejoe litsela tse ling hore seboka sa AGOA se se tšoareloe Afrika Boroa. Teng se lokela ho tšoareloa Afrika empa a k’u shebe naha e ‘ngoe. Haeba Afrika Boroa e tsoela-pele ho tšehetsa Russia ntoeng ea Ukraine, ‘me joale seboka se tlosoa ho eona se tšoarela naheng e ‘ngoe, sena se tla romela molaetsa linaheng tse ling ho bontša hore Amerika e lula e eme lehlakoreng la Ukraine ‘me re ke ke ra lumella balekane ba rona ho thusa Russia ntoeng ena e khopo.” Lengolo le rialo.
Ho sa le joalo, bahlopholli ba litaba ba re ha Amerika e otla Afrika Boroa ka likotlo-qobello tsa moruo, ka ho hula lithuso tsa AGOA, lifeme tse ngata tsa Afrika Boroa li tlo koaloa ‘me Basotho ba sebetsang ho tsona ba tlo felloa ke mosebetsi.
