MOKHA OA YES O RE MAQUTU A EE MAKHOTLENG
Ka moqolotsi oa rona
La 7 Phato 2023
Mookameli oa Likhetho Komising e Ikemetseng ea Likhetho (Independent Electoral Commission – IEC), Monghali Mpaiphele Maqutu, o ile a ngolla mokha oa lipolotiki oa Yearn for Economic Sustainability (YES) a batla hore moetapele oa YES, Molefi Ntšonyana a hlalose mabaka ao mokha oa habo o ke keng oa hlakoloa lenaneng le mekha e ngolisitsoeng IEC.
Taba-kholo eo Maqutu a llang ka eona ke hore moetapele oa YES o buile hampe ka eena ho marangrang a re oa polotika.
“Ho fihlile tlhokomelong ea ka hore moetapele oa Yearn for Economic Sustainability (YES) o tsoile letšolo ho senya seriti sa IEC. Moetapele oa mokha ona o ngotse ho marangrang hore ho na le bopaki bo bongata bo supang IEC e hloka boiphihlelo, hape o re mookameli oa likhetho oa polotika.
“Sena se roba boitlamo ba mokha ona ho ea ka Molao oa Likhetho (National Assembly Electoral Act, 2021) temana ea 122 (2) e baloa ‘moho le temana ea 80 (A) ea molao oa Likhetho tsa Puso ea Libaka oa 1998.
“Ka lengolo lena, o koptjoa ho ngola mabaka kahara matsatsi a 30 ho hlalosa hore na hobaneng YES e ke keng ea hlakoloa lenaneng la mekha e ngolisitsoeng IEC ho ea ka temana ea 27 (1) (f) e balelloa le temana ea 27 (2) ea Molao oa Likhetho – National Assembly Electoral Act, 2021.” Le baleha joalo lengolo la IEC le ngotsoeng ka la 24 Phupu 2023.
Ho sa le joalo, liakhente tsa mokha oa YES ho tsoa femeng ea molao ea Goldman Mustard tlas’a bookameli ba Adv. Fusi Sehapi, li arabile lengolo la IEC ka la 28 Phupu 2023.
Adv. Sehapi o re lengolong la IEC, ‘muelloa oa hae, YES, o qosoa ka ho roba lipehelo tsa molao oa likhetho ho ea ka litemana tse boletsoeng lengolong la IEC e leng Temana ea 122 (2) ea molao oa likhetho – National Assembly Electoral Act), 2021 e balloa ‘moho le temana ea 80 (A) ea Molao oa Likhetho tsa Puso ea Libaka.
“Hlokomela hore litemana tseo u buang ka tsona e leng 122 (2) le 80 (A) ha ho moo li qollang ho se ikobele molao hoo u buang ka hona ho ka lebisang kotlong ea hore mokha o hlakoloe lenaneng la mekha ea lipolotiki kapa kotlo efe kapa efe. Boitšoaro ba hau le qoso li hohlana le molao kaha ha ho motho ea ka fuoang kotlo a sa tlola molao (nuella poena sine lege).
“Ka lehlakoreng le leng, litemana tseo u li qotsitseng tsa molalo li mpa li bontša feela hore mekha eohle ea lipolotiki e tla ikobela melao ea boitšoaro ea likhetho. Ka mantsoe a mang o mpa o iketselitse qeto feela ea hore ‘muelloa oa ka o tlotse molao oa boitšoaro oa likhetho empa u sa hlakisa hore o tlotse litemana life le hore o li tlotse ka ho etsa eng.” Ke Adv. Sehapi lengolong.
Sehapi o boela a hlokomelisa mookameli oa likhetho hore a ke ke a iketsetsa liqeto ho se mapaki tabeng e kaana-kaana: “Hlokomela hape hore IEC ke setsi sa sechaba se sa lokelang ho nkoa ke maikutlo kaha batho ba na le tokelo ea ho soaea IEC mohlare.”
Adv. Sehapi o re ka molao IEC e ke ke ea lla ka ho senngoa lebitso kaha e le setsi sa ‘muso. O tsitlalla hore ho ea ka kahlolo ea lekhotla la molao oa motheo, litsi tsa ‘muso li thibetsoe ho qosa ka hore li sentsoe lebitso.
“Ho ea ka kahlolo eno, haeba u utloa u sa khotsofala, kapa seriti sa hau se sentsoe u ka ea khotla oa lo qosa u le motho e seng u le tlas’a sekhurumetso sa IEC. Ha oa lokela ho sebelisa setsi sa ‘muso ho loana lintoa tsa hau.
“Taba ea ho qetela ke hore u shebahala u batla ho notla tokelo ea ho nts’a maikutlo ea moetapele oa YES e sirellelitsoeng ke molao oa motheo. Kahona tseba hore qoso ea hau khahlanong le YES ha e na matla ‘me ke u eletsa hape ho khaotsa ka qoso ena hoba e ka thoko ho molao. Ho feta mona u ka ‘na khetha ho tla ka litaba tse tšoarehang hore ‘muelloa oa ka a tle a arabe.” Lengolo le rialo.
