SADC E EKETSA NAKO EA MASOLE MOZAMBIQUE
La 15 Phupu 2023
Ntoa ea marabele porofinsing ea Cabo Delgado, Mozambique e ile ea simolla ka selemo sa 2017. Marabele a ipitsang Ahlu-Sunnah wal Jama’ah (ASWJ) kapa Al Shaabab, a ile a qala ntoa a hlasela motebo oa sepolesa seterekeng sa Mocimboa da Praia.
Ho ea ka Institute for Security Studies, sesosa sa ntoa ke hore marabele a tletleba ka hore ’muso o tsamaisa lirafshoa tsa naha eo ka tsela e hlokang ponaletso kaha boholo ba lirafshoa joaloka ruby, graphite le tse ling li matsohong a lik’hamphani tsa melata. Sello ke hore sechaba sa Cabo Delgado se futsanehile feela naha ea sona e na le lirafshoa tse sa tsoeleng sechaba molemo.
Litlhaselo li ile tsa tota ka selemo sa 2020 le 2021 hofihlela ka Phupu 2021 ha ’muso oa Rwanda o romela masole a 1000 kamora kopo ea ’muso oa Mozambique hore Rwanda e romele masole.
Ka Phupu 2021, Mokhatlo oa Kopano ea Linaha tsa Kholiso ea Moruo Afrika e ka Boroa (SADC) le oona o ile oa etsa qeto ea ho romela sesole Mozambique. Linaha tsa SADC tse rometseng masole ke Botswana, Afrika Boroa, Lesotho le Tanzania.
Ho sa le joalo, ho bile le kopano ka marang-rang ea lihlooho tsa linaha tsa SADC ka la 11 July 2023. Tona-kholo Sam Matekane o bile le seabo kopanong ena. Ba bang ba bileng kopanong e bile Mopresitente Cyril Ramaphosa oa Afrika Boroa, Dr. Mokgweetsi Eric Keabetswe Masisi oa Botswana, Dr. Emmerson Dambudzo Mnangagwa, oa Zimbabwe, Felipe Jacinto Nyusi, oa Mozambique le ba bang.
Har’a tse tšohliloeng, bakeng sa ho tlisa khotso Mozambique le Democratic Republic of Congo, benghali ba bone ho le molemo ho fumana tšehetso ho mekhatlo e meng joaloka Machaba a Kopaneng (UN), Kopano ea Linaha tsa Afrika (AU) le metsoalleng e meng ea machaba ea SADC.
Ho feta mona, lihlooho tsa linaha li teketsoe tlaleho hore ho bonahala khotso e ntse e khutla hanyane, Mozambique. Litlhaselo tsa marabele li tlalehoa li fokotsehile ’me le batho ba ileng ba phaphatheha ba ntse ba khutlela metseng ea bona butle-butle.
Babusi ba ile ba thoholetsa seabo sa mabotho a linaha tsa SADC a ntseng a etsa mosebesi o tsoileng matsoho Cabo Delgado polokong ea khotso.
Seboka se lumellane ho eketsa nako ea masole a SADC Mozambique nako ea likhoeli tse 12. Eona e tla qala ka la 16 Phupu 2023. Sepheo sa keketso ea nako ke ho bona hore maemo a tlisoa taolong haholo ho lumella baphaphathehi ho khutlela metseng ea bona kaofela.
Bahlomphehi ba phethetse ka ho thoholetsa ’muso oa Mozambique ka ho tla ka matsapa a ho tlisa botsitso metseng e neng e hapiloe ke marabele ekasitana le ho supa tsela ea tšebetso ha masole a SADC a huloa isao.
