UNICEF E KETEKA LETSATSI LA LEFATŠE LA BANA
Ka Moipone Makhemeng
La 18 Pulungoana 2023
Machaba a keteka Letsatsi la Bana ka la 20 Pulungoana selemo le selemo. Keteko e etsoa e le tlhokomeliso le letsoso mabapi le litokelo le boiketlo ba bana.
Sena se etsoa e le khopotso ho sireletsa le ho holisa bana. Ntlha e ‘ngoe ke ho totobatsa liphephetso tseo bana ba tobanang le tsona, joaloka bofuma le ho hloka monyetla oa ho fumana thuto.
Moifo le mohlomphehi letona Pitso Lesaoana
Kahona, maobane Mokhatlo oa Lithuso Baneng (United Nations Children’s Fund Lesotho – UNICEF Lesotho) o tšoere mokete setsing sa Help Lesotho, Pitseng Leribe ho tšoaea letsatsi la bana.
Moemeli oa UNICEF Lesotho, monghali Deepak Bhaskaran o hlalositse hore monongoaha mokete o reretsoe ho hlokomelisa sechaba ho baballa boiketlo ba bana esitana le ho hlompha litokelo le boiketlo ba bona.
Moemeli oa UNICEF Lesotho, monghali Deepak Bhaskaran
A re ke ka hona letsatsing leo lethathamo la tšebeletso le neng le tsamaisoa ke bana.
“Ena ke nako eo re le utloileng ka eona. Le buile ka hore ho mameloe lentsoe la lona; eo ke tokelo ea lona. Lefatše lohle le lokela ho le utloa kaha sena se bohlokoa haholo.
“Sepheo se seholo kajeno ke litokelo tsa bana bakeng sa motho e mong le e mong ho sa tsotellehe hore na ke oa semelo sefe, le litokelo tsa ngoana e mong le e mong.
“Hape seo re se etsang kajeno re hlokomelisa motho e mong le e mong, joalokaha le entse kajeno, le re hlokomelisitse, le hlokomelisitse le bahlanka ba ‘muso, hammoho le balekane ba machaba le baetapele ba sechaba.
“Taba ea bobeli eo re e shebang ke ho le matlafatsa hoba Kajeno le nkile letsatsi lohle. Sena ke seo le lokelang ho se etsa; ho nka letsatsi lohle ho le matlafatsa e le hore re utloe lentsoe la lona.
“Rea tseba le bana ba tsoang litsing tse fapaneng, ba nang le bokooa hammoho le lona bacha.” Bhaskaran o buile le bana joalo.
Har’a bana ba buileng moketeng ona, Ithabeleng Lenela o bontšitse hore e le bana ba nang le bokooa ba tobane le liqholotso lithutong. A supa hore lithusa-thuto li’a fokola likolong le hore likolo tseo ba li kenang li hole.
A meketsa ka hore ba khetheloa likolo kaha ba sa ee ho tseo ba li batlang. A re lebaka ke hore ha ba amoheloe ho tsona ka lebaka la bokooa. O ile a totobatsa hore ke takatso ea bona ho kena likolong tse haufi joaloka bana ba bang.
E mong oa bacha ba ileng ba tsamaisa ts’ebeletso
“Re ka thabela haholo hore selemong se tlang naha ea Lesotho e ke e fetohe. E ke e hlokomele hore ha re na le bokooa, ha se hore re khetheloe likolo.” Oa hlalosa.
O llile hape ka hore boholo ba khetheloa sekolo sa Phelisanong moo ho kenang bana ba nang le bokooa feela. A re sena se ea ba tletlebisa. O bile a ipiletsa ho matichere ho ntlafatsa lithuto tsa bona e le hore ba tsebe ho ruta bana ba nang le bokooa likolong tsohle.
Ho sa le joalo, letona la Tekano, Bacha, Setso le Ntšetso-Pele ea Sechaba, Pitso Lesaoana o ile a koala mokete ka ho beha a mabeli a mararo. A hlalosa hore Letsatsi la Bana machaba a qalile ho le keteka ka la 20 Pulungoana 1954 . A re ka letsatsi le tšoanang ka 1959, Seboka se Akaretsang sa Machaba a Kopaneng (United Nations – UN) se ile sa phatlalatsa litokelo tsa ngoana.
Mohlomphehi Pitso Lesaoana
“Muso oa Lesotho le oona ka mokhoa o tšoanang litokelo tsa bana o li nketse holimo haholo. Ho na le lintho tse ‘maloa tseo o li etsang le tseo o ileng oa li tekenela ka 1990. Tse kang molao oa litokelo tsa bana le boiketlo ba bona oa 2011. Honajoale re ntse re o matlafatsa molao ona, o teng ka paramenteng ka mane.
“E leng hore litaba tsena tse ngata tseo le ntseng le bua ka tsona hore batsoali ba le hlokomele ba se ke ba le etsa tjena… re il’o li tiisa re li matlafatse ho feta.” Lesaoana o rialo.
Juvy o ile a thabisa bana ka lehlaso
Ho feta mona, o ile a ipiletsa ho batsoali ho bona hore ba phetha boikarabelo ba bona ho bona hore ha ngoana a hlekefetsoa leha e se oa bona oa letsoele, ba tlalehela sepolesa. A phethela ka ho bontša hore Tona-Kholo e tiisetse e batla ho bona thaka e ncha e kena sekolo hore kamoso e bapale karolo e kholo holim’a bokamoso ba naha.
