‘MUSO O NEHELANA KA LIKOLOI HO SEPOLESA
Ka Moipone Makhemeng
La 25 Mphalane 2023
Tona-Kholo Samuel Ntsokoane Matekane kajeno lebitsong la ‘muso, o nehelane ka likoloi tse mashome a mahlano le motso o le mong (51) tsa moetso oa Honda Fit le Mahindra ho Lesotho Mounted Police Services (LMPS). Tšebeletso ea nehelano e bile mabaleng a Koleche ea Sepolesa Maseru (Police Training College).
Ho ea ka Mohlahlami oa Mookameli oa Sepolesa, Deputy Commissioner of Police Sera Makharilele, likoloi tse 51 tseo ba li fuoang kajeno ke karolo ea tse mashome a supileng a metso e mehlano (75) tseo ba tlo li fuoa.
“Sepolesa sa Lesotho se tloha ho likoloi tse lekholo le mashome a tšeletseng a motso o mong (161) ‘me ha ke bua tjena likoloi tse ntseng li tsamaea mane ke mashome a mahlano a metso e tšeletseng feela (56). Kaha re na le litereke tse leshome; ho na le khaello e kholo haholo literekeng mane ka litaba tsena tsa ho tsamaea.” O li beha joalo Makharilele.
O hlalositse hape hore phano ea makoloi ana ke tlatsetso e kholo haholo ho bona e le sepolesa ‘me e tlil’o ba bebofaletsa mosebetsi. A bontša hore mokete oa nehelano ea likoloi o entsoeng ke ‘muso ke tiisetso hore ‘muso oa Lesotho o fana ka tšehetso e sa thekeseleng toantšong ea litlolo tsa molao.
Hara baeti ba bohlokoa ba bileng teng tšebeletsong ena, e bile matona a latelang; motlatsi oa tonakholo, Nthomeng Majara, Lebona Lephema, Ntoi Rapapa, Selibe Mochoboroane, Retšelisitsoe Matlanyane le Nthati Moorosi. Ho boetse ho bile teng mookameli oa sesole Lieutenant Gen. Mojalefa Letsoela ho boha ha ngoale e khiba.
Ho sa le joalo, Mookameli oa Sepolesa, Holomo Molibeli o amohetse thepa ena ka thabo e khaphatsehang. O bontšitse a ile a ntša menyepetsi ke thabo eo a e boneng ho sechaba sa Basotho.
Ho feta mona, a supa hore esale e ba mookameli oa sepolesa o qala ho fuoa mpho e tjena. A re lena letsatsi ke le bohlokoa haholo ho eena kaha e le selemo sa botšelela e le mookameli oa masepolesa.
“E ne e le ka selemo sa 2018 ha ke qetela ho fuoa likoloi. ‘Me ke ne ke fuoe likoloi tse ngata haholo – tse leshome (10). Ka nako e ‘ngoe ha ho ntse ho engoe mapatlelong ho thoe mapolesa ha a sebetse, ke rata le tsebe a sebetsa hobane ebile a se a na le ho ea ka likoloi tsa ‘ona mosebetsing.” Molibeli o rialo.
O ile a bontša hore oa tseba hore sechaba se lla kamehla hore ha se tlaleha botlokotsebe mapoleseng, karabo e ‘ngoe feela; ea hore ha ba na likoloi. “Ke rata ho bontša bohlokoa ba likoloi tsena hore ebe ke tsena joale ebile le maphakong mona li takiloe mebala ea sepolesa. Taba ena ea ho taka likoloi mebala e bohlokoa haholo.
“Bohlokoa ba teng ke hore motho ea kopang thuso ho sepolesa o e bona e sa hlaha le mane hore ke ea sepolesa. Ea bobeli ke ea hore motho ea batlang ho etsa tlolo ea molao le eena o e bona e sa hlaha le mane. Taba ena ka boeona e theola sekhahla sa botlokotsebe.” Ke Molibeli puong ea hae.
Ha a fera o laetse mapolesa hore a ilo etsa mosebetsi oa sepolesa ka likoloi tsena e seng ho hong ho fapaneng. A laela hore a se ee matlong a thitelo ka tsona.
Ho feta mona a bontša hape hore likoloi tseo li tlil’o ngoloa linomoro ntle le linomoro-polata molemong oa hore ha sechaba se hlalosa hore se bona nomoro ea koloi e joalo ntlong ea thitelo ho tle ho tsebahale hore na ke e tsamaeang ka mang.
Ho sa le joalo, Letona la Puso ea libaka, Borena, litaba tsa Lehae le Sepolesa, Lebona Lephema o boletse ha a hlolloa kamehla ha a hlokomela boitelo ba mapolesa ho etsa mosebetsi oa ‘ona.
A re o kholisehile hore sepolesa sa Lesotho se na le boiphihlelo bo tebileng ho felisa litlolo tsa molao le ho boloka tšireletso le polokeho ea sechaba ekasitana le thepa ea sona. Ha a qetella litaba tsa hae o itse; “Hona ke tšebetso ea likhakanyo tsa lichelete tsa selemo sa 2023/2024 eo re neng re e teke kahare ho Ntlo ea Sechaba.”
“Litholoana tsa teng ke tsena le ea li bona. Ke takatso ea ‘muso ho boela re eketsa makoloi a sepolesa selemong se tlang. Joalokaha mookameli oa Sepolesa a se a boletse hore eena esale a qetela ho fuoa likoloi tse leshome, rona re tla eketsa hore leshomeng mono re eketse noto ka nqane.” Lephema o lihella likhala.
Khabareng Tona-Kholo Matekane o ile a fana ka puo moo a itseng ho bile le seboko sa phohomela nako e telele hore sepolesa ha se na thepa. A hlalosa hore kajeno o motlotlo haholo hore ‘muso o phetha bo bong ba boitlamo le meoloane eo o ileng oa ipehela eona ea ho bona hore sepolesa se ba le thepa. A re thepa ena ke e hlokahalang ho akofisa tšebetso ea sepolesa ea letsatsi le letsatsi ho sireletsa bophelo le thepa ea Basotho.
“Bahlomphehi le lona sechaba sa heso, re lipaki bohle hore naha ena ea bo-rona e aparetsoe ke litlolo tsa molao tse re soabisang bohle. Kajeno Mosotho o nolofalloa ke ho bolaea Mosotho oa habo ka mabaka a fokolang joaloka; motho ea bolaeang soare sa hae a se tsekisa likhomo, ho thunyana ho bakoang ke phapanyetsano ea maikutlo le lipolao tse etsahalang ‘nyene le bosiu.” Matekane oa hlalosa.
A re lebitsong la ‘Muso oa Motlotlehi le sechaba sa Basotho ka kakaretso, o fana ka thepa ea makoloi e le ho arabela tlhoko ea nako e telele e neng e etsa hore sepolesa se sitoe hofihlela litlalehong tsa tlolo ea molao ka potlako.
Ha a phethela puo ea hae, o buile le sepolesa ka thata a se laea a re: “Ho lona sepolesa sa heso, ke ‘nete eo re e tsebang hore sechaba se na le maikutlo a hore litlaleho tse ling le sitoa ho li potlakela ka le reng ha le na makoloi. Taba eo e tlameha ho ba pale ea maobane. Ke ipiletsa ho lona hore ka thepa ena le ee mosebetsing.
“Banna le basali baheso, le sebetse ka thata ho hlakola maikutlo a sechaba sa rona hore le khutlise tšepo ea sona ho sepolesa. E le hore sechaba ha se bona lepolesa se bone mothusi motsoalle.” O kobella puo ea hae joalo Matekane.
E le ho natifisa mokete, ho bile le lithothokiso esita le lehlaso la ‘mino ho tsoa ho libini ka ho fapana.