‘MUSO O ELETSOA HO THEHA KOMISI EA FRAZER SOLAR
Ka moqolotsi oa rona
La 3 Hlakola 2024
Akhente ea lehae e loanelang toka, Adv. Fusi Sehapi o ngolletse Letona la Molao le Litaba tsa Molao oa Motheo lengolo le mo khothaletsang ho theha komisi ea lipatlisiso malebana le se lebisitseng hore k’hamphani ea Germany, Frazer Solar e tekene tumellano ea tšebetso le ‘muso oa Lesotho. Lintho ha li ea ka tsa tsamaea hantle hofihlela Frazer Solar e qosa ‘muso oa Lesotho le ho ahloleloa hore ‘muso o e lefe bokhotho-khotho bo kaholimo ho M1 bilone ka lebaka la ho tsoa tumellano tlaase.
Frazer Solar e ile ea ritela nyeoe ho monamoli Afrika Boroa e ipapisitse le litemana tse hlahang kahara tumellano. Ka la 30 Phuptjane 2019, Monamoli o ile a thakhola tšebetso ‘me a fumana ‘muso oa Lesotho o le molato oa ho hloloa ho ikobela litemana tsa tumellano. Monamoli o ile a re ‘muso oa Lesotho o lefe Frazer Solar chelete e kaalo ka 50 million Euros (M1 bilone – M1 005 025 141.79) ka ho tsoa litumellano tlaase. Lekhotla le Phahameng la Afrika Boroa Gauteng le ile la fetola kahlolo ea Monamoli ho ba taelo ea lekhotla.
Kamora kahlolo, ka la 19 Pulungoang 2022, ‘muso oa Lesotho ka Ramolao e moholo oa ‘muso, o ile a hlahlela nyeoe Lekhotleng le Phahameng la Lesotho ho hlahloba hore na letona Temeki Tšolo o ne a na le matla a molao ho tekena tumellano le Frazer. Lekhotla le Phahameng la Lesotho le ile la ahlola ka hore Tšolo o ne a se na matla a ho tekena tumellano e joalo.‘Muso oa Lesotho o boetse oa hlahlela nyeoe o batla hore Lekhotla le Phahameng la Gauteng le lahlele matjoing qeto ea Monamoli empa lekhotla la liha kahlolo ka hore le ema le qeto ea Monamoli, kahona la lahlela kopo ea ‘muso oa Lesotho matjoing hore ‘muso o lefe Frazer Solar.
Ho sa le joalo, Adv. Sehapi o re taba ena ha e ea lokela ho tlohelloa feela. O li beha tjena: “Khoeling e fetileng ‘muso oa Lesotho o entse phatlalatso thelefishining ea naha ka kahlolo ea lekhotla le phahameng la Afrika Boroa nyeoeng ea nomoro ea 2020/33700. Hobaneng ‘muso o ile oa etsa phatlalatso e joalo feela ho se likhato tsa molao tse nkoang ho sebetsana le taba ee le kotsi e tobileng mokotla oa ‘muso o tlo thefuleha ke kahlolo eo? Na see ‘muso o se entse ho reka mokha oa lipolotiki oa monghali Tšolo ho kena selekaneng sa puso le oona? Kapa phatlalatso e entsoe e le ho bontša feela hore ho na le se ntseng se etsoa?
“Hobaneng ha phatlalatso e entsoe morao ka lephahla-phahla joalokaha eka kahlolo e bile maobane feela kahlolo e lihetsoe ka la 31 Phato 2023?” Ke Adv. Sehapi ha a bula selelekela.
Litaba tsa Frazer Solar li thomehile ha ‘muso oa Lesotho o tekenela tumellano ka 2018 ea hore k’hamphani ea Germany, Frazer Solar e tla kalima chelete bankeng e ‘ngoe ea Germany ho sebetsa le Frazer Solar hore e kenye mabone a motlakase oa letsatsi hammoho le lifuthumatsi tsa metsi (solar geysers) libakeng tse hloauoeng kahara naha. Tumellano e ne e tekenetsoe ke letona la mehleng ofising ea tona-kholo – Temeki Tšolo.
Litaba li ile tsa hlaba tlou ha ‘muso oa tona-kholo Moeketsi Majoro o sonyetsa tumellano eo ka le reng e tekenetsoe ke motho ea neng a se na boemo ba ho etsa joalo – Temeki Tšolo. Ke moo Frazer a ileng a ea lekhotleng la monamoli Afrika Boroa ‘me la mo ahlolela hore ‘muso oa Lesotho o mo lefe matšeliso a fetang M1 bilone ka ho tsoa tumellano tlaase.
Sehapi o re: “Maikutlo a ka ke hore Lekhotla le Phahameng la Afrika Boroa le entse phoso le ho ikhelosa ka ho lumellana le monamoli hore ‘muso oa Lesotho o lefe Frazer Solar. Ho hlakile hore tumellano eo ho thoeng e tekenetsoe ke monghali Temeki Tšolo e ne e le ka thoko ho molao ebile e hohlana le melao ea Lesotho .
“Ho totobetse ha motho u sheba nalane ea litaba tsena hore kahlolo ea Lekhotla le Phahameng la Lesotho e re tumellano eo ho thoeng Monghali Temeki Tšolo o e tekenetse, e entsoe ka thoko ho molao kaha a ne a se na boemo ba ho etsa joalo. Tumellano ena e hohlana le melao ea naha ea Lesotho, kahona ha e phele ho tloha sethatong. Ha ho le joalo, ha ho moo Lekhotla le Phahameng la Afrika Boroa kapa Monamoli a ka bang le matla a ho mamela nyeoe e amanang le tumellano e sieo mahlong a molao.
“‘Muso oa Lesotho o tlameha ho bontša ho se khotsofalle kahlolo ena ka ho nka boipiletso.”
“Tlasa mabaka ao ke a tekileng, ke eletsa ‘muso oa Lesotho ho akofa kapele-pele ho theha komisi ea lipatlisiso ho fumana ka botebo tsohle tse etsahetseng poqa-futsoeleng ena ea Frazer Solar. Monghali Tšolo o lokela ho hlaha ka pele ho komisi a hlalose hantle se etsahetseng; ha a lokela ho tlohelloa feela tjee ‘me komisi e lokela ho etsa likhothaletso hore na monghali Tšolo ho etsoeng ka eena.” Sehapi o lihella likhala joalo.