LEKALA LE RUPELA KA MATHATA A METSOFE
Ka Moipone Makhemeng
La 27 Motšeanong 2023
Lekala la Tekano, Bacha, Lipapali, Bochaba, Bonono le Ntšetso-Pele ea Sechaba le bile le thupelo le baphatlalatsi ba litaba ka la 24 Motšeanong 2023 moo sepheo e neng e le ho ba hlomella le ho ba rupella ka litsebo mabapi le tšoaro e nepahetseng ea bo-nkhono le bo-ntate-moholo.
Phutheho e ne e tšoaretsoe hoteleng ea Avani Lesotho, Maseru. Se-epa-pitso e ne e le motsamaisi oa lekala e leng mofumahali ‘Matebello Mariti hammoho le moifo oa habo e leng mofumahali ’Mamshengu Tshabalala le monghali Takatso Shale har’a ba bang.
E mong oa barupeli
Litaba tse tšohliloeng kopanong ena ebile litaba tse amanang le litsiane tsa lipenchene tsa metsofe le lefu le bonahalang le ba tšoara la bolebali ekasitana le lintlha tsa tlhokomelo bakeng sa bophelo bo botle ba metsofe. Monghali Shale ea ikarabellang lipencheneng tsa metsofe o hlalositse hore mekhoa ea ho tšoara chelete ka letsoho e ntse e felloa ke nako ebile e tlisa litla-morao tse bosula ka hona lekala le khetha ho ikamahanya le liphetoho.
‘Mamshengu Tshabalala
Ha a tsoela-pele, o ile a bontša hore lekala le entse boithuto ho bona hore na ke mekhoa efeng eo batho ba holileng esita le ba lokelang ho fumana litsiane ba ka li fumantšoang ka teng. O itse ba fihletse qeto ea hore metsofe eohle e fumantšoang litsiane e tla ikhethela kaha litefo ka marang-rang li le mekhahlelo; ekaba ka lifono kapa ka likarete.
O ile a bontša hore sena se ka felisa qholotso eo ba tobanang le eona ha ba isa pei ea metsofe ka maloting. O supa maemo a leholimo nakong ea lipula le ho khetheha hoa lehloa ho baka liqholotso.
O re hajoale ba ntse ba fana ka lithupelo mabapi le mekhoa ea litefo ka marang-rang ho metsofe. A bontša hape hore mekhoa ena e tla boela e felisa ho khobokana le ho tsohella hoa metsofe litsing tsa kamohelo ea litsiane.
Botsofali bo nkoa bo qala lilemong tsa 60 ho ea holimo ‘me bathong ba tsofalang ho ba le liphetoho tse ngata ‘meleng ea bona joaloka, mesifa e khathalang, khaello ea kutlo, pono, tatso le tse ling. Khothaletso ke hore metsofe e tlohele ho tsuba le ho theola sekhahla sa ho noa joala. Ka sehloohong metsofe e lokela ho ja hantle hape e be le nako ea ho ikoetlisa khafetsa.
Ho sa le joalo, mokhahlelo o mong ebile oa ho fana ka thuto ka lefu la bolebali. Mofumahali Tshabalala o hlalositse hore lefu lena le mefuta e ‘meli ‘me eona ke lefu la Alzheimer le mafu a bakoang ke tšebeliso e mpe ea joala.
Takatso Shale
Tshabalala o bontšitse ha mofuta oa Alzheimer e le mofuta o senyang mehopolo le mesebetsi e meng ea bohlokoa ea kelello. O re likamano tsa methapo ea boko ka botsona li ea senyeha ebe li’a shoa. Kahona qetellong li senya mehopolo le mesebetsi e meng ea bohlokoa ea kelello.
Ha a tsoela-pele, o hlalositse ha mofuta o mong oa bolebali o amana le tai, mona motho o lebala le ho sokola mesebetsi ea letsatsi le letsatsi. A re sena se bakoa ke tšenyo ea boko e bakoang ke ho noa joala ho feta tekano khafetsa ka lilemo tse ngata. Lefu lena le mekhahlelo e meraro ‘me oa pele ke o bonolo moo teng motho a lahleheloang ke mehopolo le bothata ba ho etsa liqeto.
Ha a tsoela-pele, o ile a hlalosa mokhahlelo oa bobeli e le o lekaneng, moo teng motho a bang le pherekano. Motho ea joalo o qetella a itsamaela feela a be a qetelle a lahlehile. Ho feta mona, motho o ateloa ke bolebali moo a bileng a bang le lipono tsa hae a le mong.
Mokhahlelo oa ho qetela ke moo mokuli a hlokang ho lula a le tlas’a tlhokomelo le bolisa ka linako tsohle kaha mokuli ea joalo a se a sa khone le ho ja, ho feta mona mokuli a ka lahleheloa ke puo.
Ha a phethela Tshabalala o ile a bontša hore ha se bakuli bana feela ba hlokang tšehetso. A supa hore empa le bahlokomeli ba bona ka tsela e tšoanang ba e hloka. O re ho hlokahala le boithuto ka boemo bona pele ba nka boikarabello ba ho hlokomela e le ho qoba tlhekefetso eka etsahalang lipakeng tsa bona.
