MASOLE LE MAPOLESA A QHALA SETERAEKE POLIHALI
Ka Moipone Makhemeng
La 11 Mots’eanong 2023
Seteraeke sa basebetsi ba UNIK Construction Engineering moo ho ntseng ho ahoa letamo la Polihali Mokhotlong se qalileng ka la 17 ‘Mesa 2023 ka tumello ea Setsi sa Namolo ea Likhang tsa Basebetsi (Directorate of Dispute Prevention and Resolution – DDPR), se qhaluoe ke mapolesa le masole ao ho utloahalang ha ba ne ba hlometse ka Mantaha.
Mongoli-Kakaretso oa mokhatlo oa Construction, Mining, Quarrying and Allied Workers Union – CMQ, Monghali Robert Mokhahlane o hlalosa ha sena se entsoe ke ba ts’ireletso ba sa ipapisa le molao kaha seteraeke se amana le litaba tsa bosebetsi ebile se molaong.
Monghali Mokhahlane o re ba maketse hore ebe basebetsi ba tebeloa sets’eng sa khaho leha boitseko ba bona e le bo molaong ebile ba sa bonts’e ho tsoa taolong. O hlalosa ha a ile a fumana mohala ho tsoa ho e mong oa mapolesa a mo tsebisa hore mohiri o bonts’a a sa sireletseha ke lipina tsa basebetsi ‘me o na le ts’abo ea hore lipina tseo li ka baka botlokotsebe.
Monghali Mokhahlane o re leha ho le joalo, sena ha se na motheo kaha mohiri o ne a lokela a supe hore na o bone bo-mang ba etsa eng e le sesupo sa hore ha a sireletseha. A boela a teka hore haeba a sa sireletseha ba ts’ireletso ba lokela ho bona hore oa sireletseha ntle le ho qhala seteraeke se molaong.
Leha ho le joalo, o bonts’itse hore ba se ba mathetse Lekhotleng la Bosebetsi (Labour Court) e le hore lona le tlose mapolesa moo. A re mapolesa a ne a lokela ho tlosa basebetsi moo ba ts’oere taelo ea lekhotla eseng hobane feela mohiri a re ha a sireletseha.
Monghali Mokhahlane o tiisa hore leha mapolesa a ba tlositse moo ba ntse ba le seteraekeng kaha lillo tsa basebetsi ha li e-s’o sekeheloe tsebe ke mohiri.
Har’a litseko le lillo tsa basebetsi, mokhatlo o tseka tse latelang:”Basebetsi ba nang le litsebo ba nyolleloe meputso e-be M76 ka hora athe ba se nang litsebo bona ba nyolleloe ka M25 ka hora. Re batla hape hore mohiri a fe basebetsi M3000 e le moropotso oa ho sebetsa loting (mountain allowance) ka khoeli.” Mokhahlane o li beha joalo.
Ho feta mona, ba ne ba batla hore konteraka tsa bona li tsamaee le meropotso ea nyollelo ea 16%.
Leha ho le joalo, Mokhahlane o re mohiri o bonts’itse ho se leha e le ‘ngoe ea likopo tseo a li ananelang tsa basebetsi ka le reng ha a na chelete eaba o fella hona moo.
Monghali Mokhahlane o re bonyane ha a ne a ka bonts’a ho ka ba le karolo e itseng e seng ebe o re feela chelete ha e eo. A re mabaka ana le molao o re ha mohiri a phutha matsoho a hae joalo le bona bahiruoa ha ho na seo ba ka se etsang ntle le ho hula matsoho a bona.
Leihlo la Basotho le buisane le Phala ea Sepolesa, Senior Superintendent Mpiti Mopeli ‘me o bonts’itse hore mapolesa a ke ke a fihla feela a qhala seteraeke kaha ho ba le lipehelo tabeng e joalo. Leha ho le joalo, o itse o tla sitoa ho araba litaba tsena ka botlalo hoba h’a na lintlha tse felletseng ka se etsahetseng moo. A re kamora ho ithuta boemo o tla ba boemong bo nepahetseng ho araba lintlha kaofela.