SETOPO SE FUMANOENG LILOMONG SE HLAHISA LITABA
… MAHOKELA A QHAUTSA MALOM’A MOFU
Ka moqolotsi oa rona
La 13 Motšeanong 2023
Sechaba sa Lekhalong, Thuathe Berea, hammoho le matichere le baithuti ba Lancer’s Gap High School, se aparetsoe ke tšiamo kamora ho timela hoa Bethuele Semanama (17) eo ho ileng hoa hlahella a ipolaile ka ho itihela selomong kaha setopo sa hae se fumanoe lilomong tsa khoro ea Ha Ratšosane, Maseru ka Labone la la 11 Motšeanong 2023.
Koranta ea Leihlo la Basotho e bile le puisano le lelapa, ‘me malome oa mofu, Maqachela Motiki, e le mohlokomeli kaha ‘m’a mofu a le Afrika Boroa, o hlalositse hore bekeng eo mochan’ae a tla fumanoa e le mofu, o ile a rongoa ke ‘m’ae Lithabaneng, Maseru, a mo fa thomo ka fono ‘me a leba moo ka Mantaha oa la 8 Motšeanong 2023 ho lata chelete ea litlhoko tsa hae tsa sekolo.
“O ile a ea mono ho lata chelete ka Mantaha eaba mantsiboea ha ke fihla ke tsoa mosebetsing abuti oa hae a mpha pampiri ea tlaleho ea mapolesa, a mpolella hore Bethuele o itse bakhosheli ba mo utsoelitse M700 eo a tsoa e lata hammoho le fono ea hae toropong ea Maseru.
“Re ile ra robala Bethuele a sa fihla lapeng, eaba Labobeli o ntse a nyametse. Ka Laboraro re ne ntse re batlana le eena feela ra utloa hore o teng hona kahara motse, ra tseba le moo a robalang teng. O ne a tšaba ho tla lapeng kamora hore a bolele hore M700 eo a neng a lo e lata e nyametse.
Ka Labone ke ile ka fumana mohala oa hore ho na le motho ea oetseng lilomong Ha Tšosane, ka potlakela moo ‘me ka fumana hore ke eena o se a thotse, eaba ke tsebisa ’m’e oa hae le lelapa.” Malome o rialo a hlalosa litaba tse etsahetseng pele ho lefu la mochana.
Mofu e ne e le moithuti sekolong se boletsoeng ‘me a le sehlopheng sa leshome (Grade 10). Puisanong le koranta ena, mosuoe-hlooho oa sekolo seo Mofumahali ‘Maletsika Matlejane o bontšitse ba khathetse matla haholo ebile ba sulafaletsoe ke lefu la Bethuele.
O hlalositse hore ke lekhetlo la pele ho etsahala taba ea mofuta ona empa a re e etsahala nakong eo ba qalileng ho etsa se nepahetseng; ho atamela baithuti haholo.
Mofumahali ‘Maletsika Matlejane, mosuoe-hlooho oa Lancer’s Gap High School
O bontšitse hore ba na le thuto ea Litsebo tsa Bophelo (Life Skills), ho hlomella barutuoa ka malebela a bophelo. Ho feta moo, o re ba na le mohlabolli sekolong ea batliloeng molemong oa barutoana ba tobaneng le liqholotso tsa khatello ea maikutlo har’a tse ling.
Mofumahali Matlejane ha a hlalosa Bethuele, o itse e ne e le ngoana ea lerato, ea neng a rata ho tšeha ebile a na le khotso ka linako tsohle. A re se teng feela ke hore o ne a sa kene lihlopha hantle, a lofa khafetsa.
“Ke belaela ngoana enoa a ne a na le khalefo e ngata eo a neng a ikoalletse ka eona ka hare ‘me ho bonahala a ne a e thuisa kamehla. Qeto ena ha e ea tsoha e le ea letsatsi feela. Bashemane ha ba tšoane le baroetsana hoba bona ba ikoalla ka lintho ‘me ba li ntše ka mekhoa e meng e itseng ho kenyeletsa bohlaha.” Mosuoe-hlooho o hlalositse joalo.
Ho sa le joalo, litaba li ile tsa nka mothinya osele ka Labohlano hoseng ha malome oa mofu, e leng eena mohlokomeli, a bitsetsoa moreneng ke mahokela a motse.
Ha litaba li le moreneng, molula-setulo oa mahokela o ile a otlanya thupa le lefatše; a hlapanya ho morena hore ha ba lumele mofu a itihetse lilomong kapa hona ho ipolaea joalokaha ho hlalositsoe pejana.
Lintlha tseo a ileng a li lotomanya ke hore ha ho kamoo motho ea itihetseng selomong se joalo a ka oelang lintšing tsa sona.
A boela a supa hore mofu o ne a robehile letsoho le serope ebile seeta se oele thokoana le eena. A re ho feta mona, mofu o fumanoe borikhoe ba hae bo tabohile ebile libono li le kantle ‘me ho bile ho na le matšoao a hore o ne a hulanngoa.
Molula-setulo o hlalosa ha serope se seng sa mofu se ne se chele ‘me sefahleho sa hae se ne se inamisitsoe se patiloe empa ha se phahamisoa se ne se hlenhlane ebile se khumuhile.
Kamora ho lotomanya lintlha tsa hae o ile a bontša eena le bo-mphato’ae, ba na le pelaelo hore malome o nkha lefotha polaong ea mochana ’me ba belaetse kamora ho mo nonya maikutlo, eena le ntate-moholo oa mofu kamora ketsahalo ea sebonoang.
Molula-Setulo o re malome o fane ka sebopeho sa hore mochana e ne e le setlokotsebe se tšabehang ebile e le Lenomoro kaha o ne a bile a isetsa batso’aruoa koae ha a qeta ho fuoa chelete hore a phethe mabaka a lelapa.
A re malome o fumana seo e le letšoao la bonomoro empa eena o fumana hoo e ne e le mokhoa oa ho pata mohlala ka se jeleng mofu.
H’a tsoela-pele, molula setulo o hlalosa ntate oa mofu a ne a sebetsa merafong ‘me haufinyane lichelete li tlil’o tsoa, kahona mofu o ne a ke ke a ikamoha bophelo ka lebaka la M700 eo malome a reng e ka tšoana ea ba sona sesosa se entseng hore a ikamohe bophelo.
Ka lehlakoreng le leng, malome oa mofu o lekile ho hlalosetsa morena le mahokela se etsahetseng ka mofu hore o ile a rongoa ho lata chelete empa a khutla ka le reng chelete eo bakhosheli ba mo utsoelitse eona toropong ea Maseru, a tla hae ka pampiri ea mapolesa e bontšang tlaleho ea hore o utsoelitsoe. A hlalosa hore ho tloha moo mochana o ile a nyamela lapeng a qoabika a robala kae-kae kahara motse.
Ha a tsoela-pele, a supa hore ‘m’e oa mofu o bile le puisano e matla le mora ka mohala mabapi le ho nyamela hoa hae ekasitana le chelete e nyametseng ‘me pelaelo ea hae ke hore moshanyana o ile a keneloa ke letsoalo hoo a ileng a nka qeto ea ho ikamoha bophelo.
Kamora ho fana ka tlhaloso ena, morena, molula-setulo oa mahokela le karolo e ‘ngoe ea sechaba e ile ea bontša e sa khotsofala ‘me morena a qetella a fasitse malome ka mahlaahlela le ho mo hoeba ka phafa. Ntle ho moo, o ile a qetella ka ho mo tsolisa borikhoe a sala ka mokoarela eaba o tsoela-pele ho mo hoeba a se a mo kopanetse le mosebetsi-‘moho le eena.
Leha ho le joalo, malome o ile a tsoela-pele a tsitlalla hore che! eena ha bolaea mochana oa hae.
Ke moo e mong oa baahi a ileng a hlaha ka taba ea hore malome le ‘m’e oa mofu ke mechaufa; ha se baamani ho hang ‘me sena sa bitsetsa malome phafa ho feta ka le reng a netefatse hore efeela e le malome oa mofu.
Khabareng, mahokela a ile a qetella a isitse malome motebong oa sepolesa Ha Mabote, Berea. Litaba tsa morao-rao ke hore sepolesa se lokollotse malome ka le reng ha se fumane letho se ka mo amahanyang le lefu la mochana. Mahokela le ’ona a re a netefalitse hore efeela motho eo ba mo tokholitseng maobane ke malom’a mofu.
