’MUSO O PHALLELA SECHABA SA MORIJA KA LIJO
Ka Moipone Makhemeng
La 9 Pulungoana 2023
Ke malapa a 400 kajeno Morija a hlokang lijo ao ‘muso oa Lesotho ka tšehetso ea ‘muso oa China, a phalletsoeng ka lijo. Sena ke karolo ea morero oa ho fana ka liphallelo ho batho ba anngoeng ke tlokotsi ea tlala. Lijo tse fanoeng e bile 50kg ea raese le lipeo tsa meroho.
Tona-Kholo e boetse e nehelane ka lipeo tsa meroho ho sechaba
Qeto ena e fihlitsoe kamora hore ofisi ea Tona-Kholo ka lefapha la Thibelo le Taolo ea Likoluoa (Disaster Management Authority-DMA) e potolohe le naha ho fumana batho ba tlokotsing ea ho phela le tlala.
Moemeli oa China Lesotho, Lei Kezhong, o bontšitse a le motlotlo haholo ho ba karolo ea ho nanabetsa letsoho sechabeng sa Morija kajeno.
Lei Moemeli oa China Lesotho
Puong ea hae Kezhong o itse; “Mathoasong a selemo sena ke ile ka nehelana ho mohlomphehi letona le khabane Limpho Tau karolo ea thuso ea lijo. Tsona e ne e le raese e tšoeu ea boima ba litone tse fetang 1500 (1500 tons) tse fanoeng ke ‘muso oa The People’s Republic of China.
“Sena ke phethahatso ea litšepiso tseo re ileng ra li etsa kopanong e bileng lipakeng tsa Tona-Kholo le ntlo ea boemeli ba China mafelong a selemo se fetileng. Hape ke boitlamo ba ka ho Tona-Kholo nakong ea kopano eo. Ke thabile haholo kajeno hore ebe lijo li tla abeloa malapa Morija kajeno.” O li beha joalo.
O boetse a bontša hore China e lula e tšoarane ka matsoho le ‘muso oa Lesotho toantšong ea tlala le bofuma.
“Lilemong tse ‘ne le ho feta haesale ke fihla Lesotho ke se ke fane ka mekhahlelo e mehlano ea lijo ho ‘muso oa Lesotho. Ke kakaretso ea litone tse ka bang 5000. Hara lithuso tsena tsa lijo, mekhahlelo e meraro e tsoa ‘musong oa China ‘me mekhahlelo e ‘meli eona e tsoa ho boemeli ba China.” Kezhong o lihella likhala.
Letona ofising ea Tona-Kholo, Limpho Tau o bontšitse hore selemo le selemo DMA e etsa boithuto hore na ke malapa afeng a Basotho a tlokotsing ea tlala. Boithutong bona ho hloauoa malapa a se nang letho. O hlalositse hore Tona-Kholo selemo sa ho feta hang ha a qeta ho kena ofising o ile a kopana le bo-mphato oa Lesotho bao e leng bona ba le tšehetsang ntlafatsong.
Limpho Tau, letona ofising ea tona-kholo
Barutuoa ba fana ka lehlaso
Tau o tekile hore boithuto ba 2022 bo sibollotse hore Basotho 520 000 ba tlokotsing ea tlala.
“Eaba mohlomphehi Tona-Kholo o etsa khoelehetso ho bo-mphato’a rona, linaha tse nang le boiphihlelo hore li thusetse. Ke mona moo naha ea China e ileng ea arabela ka mekotla e ka etsang 14 000 ea rice le 7000 ea koro. Ena ke karolo ea lijo-thollo tseo re nang le tsona likantorong tsa rona tsa lefapha le baballang lijo.” Tau oa hlalosa.
A bontša hore ntle le tšehetso eo, ‘muso oa Lesotho o ile oa ikeletsa selemong sena kaha palo ea tlokotsi ea tlala e bonahala e ntse e eketseha, ho behella ka thoko chelete e le ho reka lihlahisoa tsa Basotho.
Matekane o nehelana ka raese ho moahi oa Morija
“Re ile ra atleha ho bokeletsa mekotla e 24,000 ea poone e le mekotla ea boima ba 50kg le mekotla e 4800 ea linaoa le eona e le 50kg.” Ke Tau a fana ka lipalo-palo tsa lijo-thollo tse bokelletsoeng.
O hatetse-pele hore ba Mokhatlo oa Lefatše oa Lijo (World Food Programme – WFP) ba fane ka tlatsetso ea ho sila poone eo le hona ho phuthela linaoa tse bokelletsoeng ka tsela e bolokehileng. O re ke malapa a 4400 a tlang ho tšehetsoa ka lijo.
Tona-Kholo Sam Matekane o ile a thatiselletsa holima puo e fanoeng ke Tau mabapi le liphuputso tse entsoeng ke DMA malebana le tlokotsi ea tlala. A bontša selemong sena e le batho ba 581 000 ba amehileng.
Tona-Kholo Sam Matekane o fana ka puo
“Basotho ba heso liphuputso tsena li bontša hore re le Basotho re hloka lijo. Lipalo li ea nyoloha selemo le selemo ho tloha lilemo tse leshome tse fetileng. Hona ho re ruta hore, re se re tlameha maoto le matsoho ho bona hore Basotho ba iketsetsa ka matsoho a bona masimong, ho intša tlaleng ena ea boja-likata e re tobileng re le naha.
“Liphuputso tsena li re, ‘tsoha morobali o iketsetse.’ Basotho ba heso rea tseba kamehla hore likhomo ha li kae batho re bangata, ‘me kajeno re mona ho tla phallela malapa ao a fumanehileng a phela tlokotsing e kholo ea ho hloka lijo.
“Empa kea ipiletsa Basotho ba heso hore ha re tloha mona re lo nka monyetla ka mafafatsane ao Ntate Molimo a ntseng a re fa ‘ona, leha re tseba hore ba bolepi ba lepile lipula tse ka tlaase ho tse tloaelehileng nakong ena ea lipula, haholo khoeling ea Mphalane ho isa ea Tšitoe selemong se holimo.” Tona-Kholo o lihella likhala.
